Κοινωνία Ώρα Press - 24/01/2024: Δικαίωμα η επιστολική ψήφος ή συνταγματικό ολίσθημα;

Με τις ψήφους των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, έγινε δεκτό επί της αρχής το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την επιστολική ψήφο στις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα. Η τροπολογία για επιστολική ψήφο στις εθνικές εκλογές απορρίφθηκε, καθώς δεν έλαβε τις απαιτούμενες από το Σύνταγμα 200 ψήφους. Υπέρ της τροπολογίας ψήφισαν 158 βουλευτές, κατά ψήφισαν 135 βουλευτές και «παρών» δήλωσαν 6 βουλευτές. «Είχαμε ένα νομοσχέδιο που προαναγγέλθηκε ρητά από την κυβέρνηση ότι θα αφορά μόνο δημοψηφίσματα και ευρωεκλογές και ήρθε μία εκπρόθεσμη τροπολογία από την κα. Κεραμέως που επεκτείνει την επιστολική ψήφο και στην περίπτωση των εθνικών εκλογών, μόνο για τους Έλληνες του εξωτερικού αυτή τη φορά». Αυτά ήταν τα δεδομένα, όπως σημειώνει αναλυτικά και η Δανάη Κολτσίδα, στην εκπομπή Κοινωνία Ώρα Press νωρίτερα σήμερα, πριν την απόρριψη της τροπολογίας. Με τις ψήφους των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, έγινε δεκτό επί της αρχής το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την επιστολική ψήφο στις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα, ενώ απορρίφθηκε η τροπολογία για τις εθνικές εκλογές. Ο λόγος, όπως εξήγησε η κα. Κολτσίδα, -και εκεί έγκειται και η ουσιαστική διαφωνία της αντιπολίτευσης ως προς αυτή την τροπολογία- είναι πως «το θέμα είναι οι αποφάσεις που θα ληφθούν από την κυβέρνηση που θα εκλεγεί αν θα επηρεάσουν τη ζωή μου». Σημειώνει πως «όσοι Έλληνες ζουν στην Ευρώπη μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο που ζουν εδώ και χρόνια και μάλιστα έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν και για τους ευρωβουλευτές εκεί. Οι Έλληνες εκτός Ευρώπης -πχ στην Αυστραλία- ειδικά για τις ευρωεκλογές εδώ είναι που δεν ενδιαφέρονται». «Η κυβέρνηση έχει αλλάξει θέση αρκετές φορές ως προς τα κριτήρια και τον τρόπο ψήφου» σχολιάζει, στη συνέχεια, προσθέτοντας πως «με την επιστολική ψήφο καταργείται ο νόμος που είχε ψηφιστεί μόλις πριν 4 χρόνια» και έθετε βασικά κριτήρια και προϋποθέσεις ως προς το ποιος ψηφίζει. «Υπάρχει διαφορά των brain drainer ή εκείνων που έχουν φύγει προσωρινά και μπορεί να γυρίσουν σε σχέση με αυτούς που τους λέμε Έλληνες της διασποράς/ομογένειας. Στην Ελλάδα, αν οι μπαμπάς/μαμά/παππούς σου κ.ο.κ. σε απεριόριστη γραμμή στο βάθος των προγόνων ήταν Έλληνες, εφόσον το αποδείξεις, δικαιούσαι ανά πάσα στιγμή να πάρεις ελληνική ιθαγένεια και να ψηφίζεις. Υπάρχουν άνθρωποι πέντε γενιές πίσω που δε γεννήθηκαν εδώ, δεν έχουν ζήσει εδώ, δεν έχουν καμία σχέση αλλά μπορούν να έχουν ελληνική ιθαγένεια» αναφέρει και υπογραμμίζει πως «χρειάζονται κριτήρια- με κάποιον τρόπο να αποδεικνύεται μία βιοτική σχέση με τη χώρα». Ως προς τον τρόπο που ασκείται το εκλογικό δικαίωμα μέσω της επιστολικής ψήφου, η κα. Κολτσίδα επισημαίνει: «το Σύνταγμα μας την επιστολική ψήφο στις εθνικές εκλογές την επιτρέπει μόνο για τους εκλογείς του εξωτερικού κι ερωτώ, είναι λογικό κάποιος στο εξωτερικό να ψηφίζει από την άνεση του σπιτιού του κι εγώ που είμαι δημότης Λάρισας να πρέπει να ταξιδέψω μέχρι τη Λάρισα -από Αθήνα πχ-;». Ως προς το ζήτημα την ετεροδημότευσης, διερωτάται «τι νόημα έχει ο θεσμός του ετεροδημότη; Γιατί εγώ που από το 2003 που πέρασα Αθήνα στο πανεπιστήμιο και ζω εδώ να είμαι ακόμη δημότης Λάρισας;». «Στο 2024 έχουμε όλα τα τεχνολογικά μέσα, 8.000 πληροφοριακά συστήματα και είναι πολύ εύκολο να ξέρει το κράτος πού είναι η μόνιμη κατοικία μας και να γίνεται αυτόματα η αντίστοιχη δημοτικότητα» τονίζει. Όσο για το κυβερνητικό αφήγημα ότι η επιστολική ψήφος συμβαίνει στην Ευρώπη και δε γίνεται εμείς να μένουμε πίσω, η κα. Κολτσίδα σχολιάζει πως «χρειάζεται να βλέπουμε τη διεθνή εμπειρία λαμβάνοντας υπόψιν και τις ιδιαίτερες συνθήκες. Μη συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια» και παραθέτει στοιχεία. «Επιστολική ψήφο σε παγκόσμια κλίμακα έχουν οι 60 από τις 195 χώρες. Επιστολική ψήφο και γι’ αυτούς που είναι και εντός της χώρας τους, δηλαδή αυτούς που μπορεί να μένουν δίπλα στο εκλογικό κέντρο και ”δεν ψήνονται” να πάνε να ψηφίσουν αλλά να πάνε για μπάνιο στη θάλασσα ή καφέ έχουμε μόνο σε 12 χώρες σ’ όλο τον κόσμο». To εύλογο ερώτημα στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο είναι το πώς εξασφαλίζεται η μυστικότητα και η αυτοπρόσωπη άσκηση. Η κ. Κολτσίδα θυμίζει ότι το Σύνταγμά μας λέει ότι υποχρεούμαστε να ψηφίζουμε αυτοπροσώπως: «Επομένως το ερώτημα είναι πώς; Δηλώνω την διεύθυνσή μου, έρχεται ο φάκελος με το ψηφοδέλτιο και το εκλογικό υλικό, πώς είναι σίγουρο το κράτος ότι είμαι όντως εκείνη που παρέλαβε τον φάκελο, διάλεξα τι θέλω να ψηφίσω, έκλεισα τον φάκελο και το ταχυδρόμησα;». Η διαδικασία διακίνησης των φακέλων και του εκλογικού υλικού είναι ιδιαίτερα επίφοβη, δεδομένου ότι ως προβλέπεται, αυτό το έργο θα το αναλάβουν ιδιωτικές εταιρείες κούριερ, με ιδιωτικούς υπαλλήλους – διανομείς. Όπως λέει το υπουργείο Εσωτερικών, θα αναθέτει τη διακίνηση της εκλογικής αλληλογραφίας σε κάποιον ανάδοχο. «Την ευθύνη του να ελέγχει την ταυτότητα του ποιος παραλαμβάνει το φάκελο, ή την εγκυρότητα της εξουσιοδότησης θα την έχει ο διανομέας (κούριερ), ο άνθρωπος που θα μας φέρνει στο σπίτι τον φάκελο. Εδώ είναι το πρόβλημα. Γι’ αυτό ανέφερα νωρίτερα ότι όταν βλέπουμε την διεθνή εμπειρία δεν μπορούμε να συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια. Συνήθως φέρνουμε ως παράδειγμα όταν μιλάμε για την επιστολική ψήφο αναφερόμαστε στις εκλογές των ΗΠΑ. Είναι πολύ συχνό. Εκεί, την ευθύνη διακίνησης του εκλογικού υλικού την έχουν τα αμερικανικά ταχυδρομεία, που είναι αναγνωρισμένα από το Σύνταγμα των ΗΠΑ ως μία ομοσπονδιακή κυβερνητική υπηρεσία με όλες τις εγγυήσεις, τις αρμοδιότητες και την εμπιστοσύνη που παρέχει», επισημαίνει τονίζοντας ότι στην περίπτωση της χώρας μας η κατάσταση δεν είναι ίδια: «Εδώ δεν είναι το ίδιο. Εδώ θα το αναλαμβάνει ένας οποιοσδήποτε ανάδοχος, που εν πάσει περιπτώσει οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί είναι απλοί ιδιώτες δεν είναι κρατικοί υπάλληλοι. Δεν θα έχουν και πρακτικά τη δυνατότητα. Ξέρουμε τις συνθήκες επισφάλειας στις οποίες δουλεύουν οι κούριερ στην Ελλάδα. Σιγά μην έχουν τη δυνατότητα να κάνουν έλεγχο ταυτοπροσωπίας και εγκυρότητας της εξουσιοδότησης. Δεν έχουν ούτε την εμπειρία ούτε τη γνώση ούτε και τις αρμοδιότητες. Δεν είναι το ίδιο με τον δικαστικό αντιπρόσωπο που εκείνη την στιγμή έχει καθήκοντα ακόμη και να ασκήσει δίωξη. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος, ο άνθρωπος που μας υποδέχεται στο εκλογικό τμήμα, δεν είναι διακοσμητικός, όσο και αν μας φαίνεται ακραίο, είναι εκείνη τη στιγμή εκπρόσωπος της πολιτείας». Σχετικά με το ενδεχόμενο νοθείας ανέφερε: «Υποτίθεται ότι αρχικά η ταχυδρόμηση της ψήφου δεν θα γίνεται από τον διανομέα επιτόπου. Θα πηγαίνουμε εμείς και θα ταχυδρομούμε τον φάκελο. Προφανώς σε μία ακραία περίπτωση θα μπορούσε να συμβεί και αυτό. Να αλλάξει δηλαδή αν ήθελε κάποιος ανάδοχος ταχυδρομικών υπηρεσιών, αυτός που θα αναλάβει να διακινήσει την αλληλογραφία του, θα μπορούσε να κάνει και αυτό.  Ακόμη το εκλογικό υλικό θα έχει χαρακτηριστικά ασφαλείας, δεν θα είναι απλός φάκελος. Όμως δεν υπάρχει τέλειο σύστημα». Ακόμη, επισημαίνει ότι επιπλέον προβληματικό στοιχείο είναι ότι το νομοσχέδιο της κυβέρνησης δίνει μία δεύτερη ευκαιρία. «Αν κάποιος γράφτηκε για να ψηφίσει με επιστολική ψήφο και είτε ψήφισε, είτε δεν ψήφισε, αλλά μέχρι την παραμονή της Κυριακής των εκλογών δεν έχει φτάσει το ψηφοδέλτιο εκεί που πρέπει, δίνεται μία δεύτερη ευκαιρία την Κυριακή το πρωί και να πάω να ψηφίσω εν τέλει στο εκλογικό τμήμα. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι να ελεγχθεί αυτή η διαδικασία, πόσο επίφοβη είναι και πόσο εύλογο είναι να έχει κανείς αμφιβολίες». Ερωτηθείσα για το ποια θα ήταν η λύση, απάντησε: «Είμαι ανοιχτή να συζητήσω με πολλές επιφυλάξεις φυσικά μία πολύ περιορισμένη χρήση της επιστολικής ψήφου αλλά είμαι πολύ κριτική στον τρόπο που το εξάγει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, που λέει ότι όποιος θέλει γράφεται, και μάλιστα η εγγραφή γίνεται άπαξ, δηλαδή δεν πας να πεις ότι στις συγκεκριμένες εκλογές θέλω να ψηφίσω με επιστολική ψήφο γιατί δεν μπορώ, άπαξ και γραφείς μένεις εκεί. Όσο μεγαλύτερο κομμάτι του εκλογικού σώματος ψηφίζει με επιστολική ψήφο τόσο πιο επικίνδυνη είναι και η νοθεία».